Fotografia

RKS „Cukrownik” Chybie – sportowcy, działacze, wydarzenia

Krótki rys historyczny klubu sportowego znajdziemy na stronie gminy Chybie www.chybie.pl :

„Bogatą przeszłością i wieloma osiągnięciami chlubi się Robotniczy Klub Sportowy „Cukrownik”. Powstał w roku 1937. Początkowo istniały 3 sekcje: piłki nożnej, siatkówki i koszykówki. Ta ostatnia należała do najsilniejszych na Śląsku Cieszyńskim. Działacze zbudowali na terenie przylegającym do byłej strzelnicy pierwsze prymitywne boisko do piłki nożnej. W okresie drugiej wojny światowej życie sportowe zamarło, ale natychmiast po wojnie, w roku 1945, RKS wznowił działalność. Działała wówczas jedyna sekcja piłkarska. W 1947 r. Klub przejął sekcję gimnastyczną OM TUR. Zaczęli także odnosić sukcesy lekkoatleci. W 1948 r. działały sekcje piłki nożnej, gimnastyczna i lekkoatletyczna. W 1950 r. został oddany do użytku budowany siłami społecznymi, przy finansowym wsparciu Cukrowni, pawilon sportowy. W latach 60. rozpoczęto forsować inwestycje. Dzięki temu powstało doskonałe zaplecze w postaci stadionu i 2 dodatkowych boisk oraz w 1979 r. pełno wymiarowa hala, która umożliwia uprawianie tenisa, siatkówki i koszykówki, a nawet piłki nożnej (…)”

Zaś w fotograficznych zbiorach AKF „Klaps” i domowych archiwach znajdujemy zdjęcia drużyn, działaczy, wydarzeń z udziałem „Cukrownika”. Zainteresowanych współczesnym życiem klubu odsyłamy na ulicę Sportową, gdzie wciąż działają sekcje, odbywają się wydarzenia sportowe, są boiska, hala i zabudowania klubowe, warto też zajrzeć na FB https://www.facebook.com/rkscukrownik

Zdjęcie numer 26 – otwarcie nowej trybuny stadionu RKS Cukrownik przełom lat 50 i 60 tych

Zdjęcie numer 27 – zarząd RKS CukrownikChybie lata 60 te wodrodzie przedszkola Cukrowni

Albumy z archiwum Marii Czyż z domu Krajewskiej

Rodzina nieżyjącej już Marii Czyż z domu Krajewskiej przekazała nam do Gminnego Archiwum Cyfrowego cenne pamiątki związane z cukrownią, z Chybiem. Maria była córką inżyniera Rudolfa Krajewskiego, dyrektora Cukrowni w Chybiu w latach przedwojennych i po wojnie. Wśród pamiątek był album opatrzony inskrypcją: Zdjęcia wykonane przez inżyniera Al. Żelaznego Chemika Cukrowni Chybie. Rok 1938. Te zdjęcia można zobaczyć w osobnym poście: https://akfklaps.pl/archiwa_klapsu/kronika-chemika-zelaznego-1938-rok/

Drugi album, był ciekawym i starannie przygotowanym prezentem, opisano na okładce w następujący sposób: Swemu Dostojnemu Nauczycielowi jego uczniowie – studenci Wydziału Chemii Politechniki Lwowskiej inż. Wacław Całus i Studyk Tadeusz. Niestety pismo nieco wyblakło i nie mamy pewności czy dobrze je rozszyfrowaliśmy.

Starannie opracowany zbiór fotografii przekazała do Gminnego Archiwum Cyfrowego pani Weronika Sapota. Zdjęcia dotyczą ważnego dla gminy Chybie zakładu i centrum życia wielu chybian – cukrowni. Możemy się przyjrzeć pracownicom i pracownikom cukrowi, zarządowi i dyrekcji i samej fabryce, przenosząc się do czasów przedwojennych i różnych dziesięcioleci w powojennej historii zakładu.

Albumy z archiwum Marii Czyż z domu Krajewskiej.

Rodzina nieżyjącej już Marii Czyż z domu Krajewskiej przekazała nam do Gminnego Archiwum Cyfrowego cenne pamiątki związane z cukrownią, z Chybiem. Maria była córką inżyniera Rudolfa Krajewskiego, dyrektora Cukrowni w Chybiu w latach przedwojennych i po wojnie. Wśród pamiątek był album opatrzony inskrypcją: Zdjęcia wykonane przez inżyniera Al. Żelaznego Chemika Cukrowni Chybie. Rok 1938. 

Album zawiera zdjęcia dokumentujące różne momenty w życiu rodzin Cymorków z Chybia, Raków z Rudzicy i Sosnów z Chybia, którzy zamieszkiwali przy dzisiejszej ulicy Dworcowej. Prócz zdjęć weselników, portretów rodzinnych, napotykamy fotografie, na których przed domem pozują… rzeźnik czy czeladnicy w zawodzie. Z takimi fotografiami wiążą się ocalone historie o tym, że przy domu była rzeźnia, prowadzono ubój i sprzedaż mięsa. Owym rzeźnikiem był Koch, ojczym Marii Sosny z domu Cymorkowej. A na innej fotografii sportretowano Andrzeja Sosnę, pradziadka Barbary Sosny, za postacią widać zarys kościoła i nieistniejące dziś zabudowania. Równie ciekawą historię ma fotografia żołnierza – Karola Sosny, prawdopodobnie nosi on mundur Armii Hallera (rodzina zidentyfikowała mundur za pomocą internetowej aplikacji). Przekazane fotografie mogą pochodzić z lat 30. XX wieku.

Z rodzinnego albumu Zachurzoków
Fotografie z albumu rodziny Zachurzoków, przedstawiają Janinę i Alojzego Zachurzoków oraz ich dzieci. Widać na nich także rodzeństwo Janiny z domu Puzoń a także krewnych Alojzego Zachurzoka.
Na zdjęciach zachowały się ślady codzienności lat 50. i 60. XX wieku – możemy zobaczyć jak świętowano, jak wyglądało wnętrze sklepu, jak się ubierano, ale także przekonać się jak wówczas wyglądały zabudowania przy dzisiejszej ulicy Kopernika w Mnichu, okolice mniskiej szkoły, budynki w centrum Chybia oraz domy przy ulicy Dworcowej.

Święto plonów ma długą tradycję i splata się z życiem społeczności wiejskich. Jest obchodzone na zakończenie żniw, po zebraniu plonów z pól. Charakter dożynek zmieniał się na przestrzeni dziejów, w PRL święto miało charakter państwowy, a od lat 80. XX wieku rozwija jego się element religijny. Stałymi komponentami obchodów są obrzędy związane z pleceniem i przekazywaniem wieńca oraz barwny korowód.

Bohaterkami i bohaterami zdjęć z tego zestawu są budowle i budynki, będące elementami pejzażu naszej gminy. Cukrowania, domy, sklepy, instytucje, pawilony, kościoły, dworzec, przystanki, budki, zakłady, kapliczki – możemy wymieniać kawałki, z których składa się nasz świat i przypominać sobie te, które już zniknęły, porównywać wyglądy z przeszłości i uzupełniać zbiór o nowe fotografie i wizerunki. Ładna, brzydka, interesująca, nudna – możemy właśnie o tym porozmawiać.

Zestaw zdjęć zrobionych w sali przy cukrowni dowodzi niezbicie, że zakład uczestniczył we współzawodnictwie pracy czyli mechanizmie obecnym w całym bloku państw socjalistycznych, którego celem było zwiększanie intensywności pracy. W Polsce początkowo współzawodnictwo pracy dotyczyło młodzieży i dwóch gałęzi gospodarki: górnictwa i włókiennictwa. Ważną częścią tego mechanizmu byli przodownicy pracy. Wyścig w przekraczaniu norm produkcyjnych był niebezpieczny dla zdrowia, a nawet życia liderów w rywalizacji. Proporczyk widoczny na pierwszym planie wielu z tych fotografii został przyznany zdobywcom pierwszego miejsca, prawdopodobnie w obszarze owego współzawodnictwa pracy przemysłu cukrowniczego, a uroczystość mogła być zorganizowana z okazji podsumowania okresu realizacji planu produkcyjnego.

Można zerknąć do encyklopedii i zapoznać się z hasłem „współzawodnictwo pracy”: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wspolzawodnictwo-pracy;3998463.html (dostęp: 27.12.2022)

Polecamy też ciekawy artykuł Jan Dziadula w tygodniku „Polityka” z lipca 2022 roku: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/2175351,1,kto-wyrabie-wiecej-ode-mnie-wincenty-pstrowski-tytan-pracy.read (dostęp: 27.12.2022)

GRUSS AUS CHYBI

Wykorzystując niezwykle bogate zbiory Krzysztofa Puzika, w 2003 i 2004 roku przygotowano i wydano serię widokówek zatytułowanych „Żabi Kraj na starej widokówce”. Pocztówki pokazują najbardziej charakterystyczne budynki i ulice Chybia, Mnicha i Zarzecza.

Pakiet nadal można nabyć w GOK, choć wydawnictwo ma już 20 lat!